Cafu: Thủ lĩnh và người tiên phong của bóng đá Brazil

Cafu – cái tên mang bao hoài niệm về lứa cầu thủ vàng của Brazil với những chiến công vẻ vang gặt hái được suốt cả sự nghiệp. Anh là người hội đủ phẩm chất của một cầu thủ đẳng cấp và một thủ thủ lĩnh đích thực.

Marcos Evangelista Moraes (gọi tắt là Cafu) sinh ngày 7/4/1970 tại khu cộng đồng tự trị Itaquaquecetuba và lớn lên trên đường phố của khu ổ chuột Jardim Irene thuộc Sao Paolo. Cafu nói rằng 1970 là một năm đặc biệt và anh mong muốn trở thành cầu thủ chuyên nghiệp bởi đó là năm mà đội tuyển Brazil đã giành về chiếc cúp vô địch thế giới lần thứ 3 sau khi đánh bại những người Ý không hề kém cạnh. Giống như bao đứa trẻ khác trong khu ổ chuột, Cafu chứng kiến sự khắc nghiệt của cuộc sống và rèn luyện một tinh thần không bỏ cuộc trước nghịch cảnh. Đó chính là nền tảng để làm nên một huyền thoại sau này.

Những con phố khắc nghiệt ở Jardim Irene – một trong những khu vực nghèo nhất thành phố – đã dạy anh không bao giờ được phép từ bỏ. Đó là một bài học anh đã mang theo suốt cuộc đời, khi gã khổng lồ São Paulo FC mang anh về khi mới 18 tuổi sau một loạt những sự chối từ từ những ông lớn khác bao gồm Palmeiras và Santos. Anh phải đá thêm một trận giao hữu với đội bóng tương lai trước khi hoàn thành cuộc chuyển nhượng vì HLV đội trẻ Carlinhos Neves cần được thuyết phục hơn nữa để mang cầu thủ về đội bóng. Chàng tiền vệ cánh phải thời điểm đó đã được trao cơ hội để tạo dựng sự nghiệp huy hoàng của mình.

Huyền thoại Telê Santana, một HLV người Brazil “làm cách mạng” khi mang tư duy tấn công trở lại với bóng đá xứ sở Samba đã giúp Cafu có nhiều bước đột phá trong sự nghiệp. Những phương pháp của ông đã biến Cafu từ một tiền vệ phải thành hậu vệ phải, đồng thời một phần cũng từ chấn thương của hậu vệ cánh phải số một của São Paulo lúc đó là Zé Teodoro.

Trong một chia sẻ vào năm 2017, anh bày tỏ lòng biết ơn với Telê Santana về quyết định thay đổi sự nghiệp của mình: “Ban đầu tôi thực sự không thích vị trí hậu vệ biên – tôi phải học tạt bóng theo một cách khác và việc này mất một thời gian – nhưng khi Paulo Roberto Falcão gọi tôi lên đội tuyển Brazil năm 1990, tôi biết Santana đã đúng. Với tôi không có điều gì ý nghĩa hơn là được thi đấu cho Seleção.”

Hai năm sau, anh khẳng định mình là một trong những hậu vệ biên giỏi nhất thế giới với màn trình diễn đầy ấn tượng trong chiến thắng 4-2 của São Paulo trước Palmeiras trong trận chung kết lượt đi giải hạng nhất Brazil. Anh đóng góp dấu giày trong cả 4 bàn thắng trong đó tự mình có 1 pha lập công – một cú vô lê tuyệt đẹp bằng chân trái vốn là chân không thuận – kiến tạo 2 bàn và đem về một quả phạt đền.

São Paulo lại giành chiến thắng để giành chức vô địch thứ 18 và là lần thứ hai liên tiếp lên ngôi. Một tuần sau đó họ đánh bại Barcelona của Johan Cruyff – nhà vô địch châu Âu – và vô địch Intercontinental Cup ở Tokyo. Bộ sưu tập danh hiệu của Cafu từ đây cứ tiếp tục nối dài. Cafu thi đấu cho câu lạc bộ thành phố 5 mùa giải, ra sân 95 trận và ghi được 6 bàn thắng, trong đó nổi bật nhất là thành tích 2 danh hiệu Copa Libertadores liên tiếp trong năm 1992 và 1993. Ngoài ra, Cafu cùng đồng đội giành được 2 danh hiệu vô địch quốc nội các mùa 1990/91 và 1991/92, lên ngôi Cúp liên lục địa mùa 1992/93 và 1993/94. Ở Sao Paolo, Cafu là một trụ cột, thi đấu máu lửa và luôn thể hiện được những phẩm chất của một người đội trưởng mẫu mực và danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất Nam Mỹ 1994 đã nói lên điều đó.

Thành quả cho những đóng góp này là một vị trí trong danh sách đến Mỹ tham dự World Cup 1994 của đội tuyển Brazil, nơi anh sẽ đạt được thành công lớn nhất của mình tính đến thời điểm đó. Mới chỉ 24 tuổi, Cafu là lựa chọn thứ hai sau một cầu thủ giàu kinh nghiệm hơn là Jorginho, người trước đó từng thi đấu cho Bayer Leverkusen và đang đạt đỉnh cao phong độ tại Bayern Munich.

Năm 1995, Cafu được mở đường để đến với môi trường bóng đá đỉnh cao thế giới và anh chọn Tây Ban Nha là nơi để thử thách. Cafu giống như một vị thần tài, đi đến đâu cúp xuất hiện ở đấy và Real Zaragoza với Tàu tốc hành trong đội hình đã giành được danh hiệu Cup Winner’s Cup 1995 (sau này giải đấu được sáp nhập vào UEFA Cup năm 1999). Trong năm 1995, Cafu quay trở lại Brazil để chuyển sang đầu quân cho Palmeiras và tiếp tục quay lại châu Âu khi chấm dứt hợp đồng với câu lạc bộ sau 2 mùa giải. Ở thời điểm đó, Cafu đã nổi tiếng và như bao danh thủ Nam Mỹ khác, anh nhìn Seria A với đôi mắt đầy ngưỡng mộ để rồi phải lòng nước Ý xinh đẹp.

Cafu gia nhập AS Roma năm 1997 và phải đến 3 mùa giải sau anh mới có được danh hiệu cùng đội bóng. Mùa giải 2000/01 dưới sự dẫn dắt của Fabio Capello, AS Roma có trong tay những con át chủ bài như Francesco Totti, Gabriel Batistuta và Vincenzo Montella và xuất sắc giành Scudetto khi vượt qua Juventus với khoảng cách 2 điểm mong manh. Có thể nói rằng, danh hiệu vô địch sau 18 năm này có sự đóng góp không nhỏ bởi những chốt chặn thép như Walter Samuel hay Emerson nhưng sự khác biệt lớn nhất lại đến từ Cafu – một cỗ máy đảm đương cả khâu phòng ngự lẫn tấn công.

Một năm sau, Juventus đã thanh toán song phẳng món nợ cũ với AS Roma – một điều rất dễ hiểu khi ở Seria A thời đó, 18 đội đều có khả năng vô địch và tất nhiên với một AS Roma đã hòa đến 13 trận đấu trong mùa giải thì việc sảy mất chiếc Scudetto là vô cùng bình thường. Ở phương diện cá nhân, Cafu vẫn cho thấy sự sung mãn của mình và với sự thấu hiểu bản thân, Tàu tốc hành đã từ chối lời đề nghị đến Nhật “dưỡng già” để tiếp tục chinh chiến cho AC Milan vào năm 2003. Chỉ với 2 mùa giải đầu thi đấu cho Rossoneri, Cafu đã giành về 1 Scudetto, 2 Siêu cúp Châu Âu, 2 Siêu cúp Ý và giành quyền vào chơi chung kết UEFA Champion League 2005.

Đội hình thế kỷ của AC Milan đã không thể nào nghĩ đến một thất bại mà trong những cơn ác mộng tồi tệ nhất họ cũng không thấy được, nhưng chung kết C1 2 năm sau đó AC Milan đã thanh toán cả gốc lẫn lãi cho The Kop, riêng Cafu thì hoàn tất đủ bộ danh hiệu ở cấp câu lạc bộ. Năm 2008, Cafu chính thức giải nghệ và tên anh được lưu giữ trong Quảng trường Danh vọng của cả AS Roma lẫn AC Milan, một sự ghi nhận cho mức độ vĩ đại của người tiên phong ở vị trí của mình ở thời đại mới. Andrea Pirlo từng nói về Cafu: “Anh ấy là một trong những hậu vệ cánh vĩ đại nhất: xuất sắc khi tấn công, mạnh mẽ khi phòng ngự.”.

Sau khi giành Scudetto cùng AS Roma, Cafu tiếp tục được gọi lên tuyển quốc gia để đến Nhật Bản và Hàn Quốc tham dự World Cup 2002. Trước đó, HLV Vanderlei Luxemburgo đã chỉ định Emerson mang băng đội trưởng nhưng một lần nữa định mệnh đã chọn Cafu khi Emerson gặp phải một chấn thương ở vai, thế là chiếc băng thủ quân quay trở về với Cafu.

Được lĩnh xướng bởi “bộ ba R” trên hàng tấn công – Ronaldinho, Ronaldo và Rivaldo – Brazil là một đoàn quân thiện chiến với mục tiêu duy nhất: thống trị. Cafu nhớ lại trận bán kết trước hiện tượng Thổ Nhĩ Kỳ như một trong những trận đấu hay nhất của anh suốt cả giải. 90 phút căng thẳng một lần nữa lại được định đoạt bởi cầu thủ xuất sắc nhất thế giới thời điểm đó, Ronaldo.

Đó cũng là một đêm lịch sử với riêng Cafu. Anh trở thành cầu thủ đầu tiên tham dự 3 trận chung kết World Cup liên tiếp và càng hạnh phúc xen lẫn tự hào hơn khi đã được nâng cao chiếc cúp danh giá này. Trong thời khắc đó, anh không quên quê hương mình. “100% Jardim Irene”, dòng chữ này được Cafu viết vào chiếc áo thi đấu. Hình ảnh đầy ý nghĩa ấy vẫn còn hiện diện trên khắp Brazil, khi thủ quân của họ trở thành nguồn cảm hứng cho cả đất nước.