Thiago Alcantara: niềm hy vọng của Liverpool

Khi Liverpool vô địch Champions League tại Madrid 1 năm trước, câu trả lời rất rõ ràng: họ còn đỉnh cao nữa cần chinh phục. Và họ đã làm được điều đó ở mùa giải trước khi giành chức vô địch quốc gia đầu tiên sau 30 năm.

Nhưng sau 2 năm khi đã giành được tổng số điểm cao thứ 2 và thứ 4 trong lịch sử, vấn đề là làm sao họ duy trì đẳng cấp đó? Làm thế nào để họ có thể tránh được quỹ đạo của Manchester City – sau 1 mùa giải chói sáng họ kém 18 điểm ở mùa tiếp theo?

Với Jurgen Klopp, câu trả lời là Thiago Alcantara.

Những sự nghi ngờ luôn tồn tại. Với một đội bóng xuất sắc, làm sao để tiếp tục? Những đội bóng khác đã và đang bắt kịp hay chưa? Peter Reid từng bị chế nhạo khi ông nói rằng trong bóng đá “nếu bạn đứng yên tức là bạn đang lùi lại”. Tuy vậy ông nói đúng.

Bóng đá là một môi trường luôn thay đổi; các đối thủ luôn luôn thích ứng; tuổi tác và cảm giác thỏa mãn luôn xâm lấn các cầu thủ của bạn. Đó là lý do giành danh hiệu thứ 2 luôn khó hơn danh hiệu đầu tiên, chỉ 5 đội bóng trong lịch sử bóng đá Anh đã giành 3 chức vô địch quốc gia liên tiếp (và 2 trong số họ đã thay đổi HLV trên hành trình đó). Sự bất công ngày càng tăng lên trong bóng đá Anh có thể dẫn đến sự thống trị ngày càng gia tăng của một nhóm CLB. Tuy vậy duy trì thành công vẫn rất khó.

Alex Ferguson là độc nhất. Không ai ở bóng đá Anh lại gặt hái thành công trong một khoảng thời gian dài như ông. Điều mà ông hưởng lợi – nhất là trong thập niên 90 – từ việc Manchester United khai thác tốt các năng lực thương mại của Premier League là rất rõ ràng. Nhưng rõ ràng ông đã tạo ra đến 3 đội hình Manchester United xuất sắc, khả năng phát triển liên tục của ông là cực hiếm.

Theo kinh nghiệm, ngay cả những HLV xuất sắc nhất chỉ có thể duy trì thành công trên đỉnh cao trong khoảng 1 thập niên. Để làm điều đó ở 1 CLB cực kỳ khó. Như Béla Guttmann – HLV vĩ đại người Hungary – từng nhận xét “năm thứ 3 chính là thảm họa” khi các cầu thủ dần trở nên quen với HLV nên tiếng nói của ông mất dần trọng lượng, cường độ thi đấu và tập luyện từng là động lực bắt đầu trở thành thứ gây khó chịu còn các đối thủ đã biết cách khắc chế bạn. Và trong thời đại các dữ liệu được phân tích chi tiết thì quá trình đó ngày càng nhanh hơn.

Đó chỉ là kinh nghiệm, không phải công thức chung nhưng 7 thập niên đã trôi qua, “Quy luật 3 năm” của Guttmann vẫn đúng, nhất là khi nhiệm vụ là duy trì đẳng cấp thay vì tiếp tục phát triển. Những khó khăn của Jose Mourinho trong mùa giải thứ 3 là bằng chứng. Trong khi đó 2 lần Pep Guardiola làm đến mùa giải thứ 4 ở 1 CLB đều chứng kiến sự sa sút rõ rệt.

Ferguson là bậc thầy trong việc lựa chọn cầu thủ đúng thời điểm để làm mới đội hình và khích lệ tinh thần. Bob Paisley – HLV tàn nhẫn hơn người tiền nhiệm Bill Shankly – là bậc thầy trong việc làm mới đội bóng để ngăn chặn sự trì trệ. Những người khác – những HLV tạo nên một triều đại mà Klopp là ví dụ – thích tạo ra sự vận động, cảm giác về vận mệnh tập thể hơn. CLB trở thành một dạng gia đình, phấn đấu vì mục tiêu chung và điều đó kéo dài trong 1 giai đoạn trước khi sự mệt mỏi bắt đầu hiện rõ. Những tập thể trong thời kỳ đầu của Ferguson tại United với cốt lõi là những cầu thủ đã đi lên từ đội trẻ có những yếu tố đó.

Tuy nhiên, tình trạng nguy hiểm là những gì đã diễn ra với thế hệ Liverpool đầu tiên của Shankly cũng như Leeds United của Don Revie: 1 đội bóng cùng nhau già đi đến khi tất cả trở nên trì trệ. Klopp đã trải qua điều tương tự ở Dortmund: sau 6 năm xuất sắc, các cầu thủ cùng “đâm đầu vào tường” ở mùa bóng thứ 7.

Một trong những điểm mạnh của tập thể mà ông đã xây dựng ở Anfield là lực lượng cốt lõi đã cùng nhau đạt tới đỉnh cao. Chỉ có James Milner là những cầu thủ thường xuyên đá chính mùa trước là trên 30 tuổi khi bắt đầu mùa giải này. Nhưng đi kèm với đó là vấn đề: họ cần dòng máu mới. Đó không đơn thuần là vấn đề tuổi tác mà còn là lối chơi. Và đó là lý do việc chiêu mộ Thiago lại rất quan trọng.

Thiago năm nay 29 tuổi và tất nhiên sẽ không hạ thấp độ tuổi trung bình của Liverpool. Cũng có nghĩa, có thể xem anh là giải pháp ngắn hạn. Nhưng anh ấy là một mẫu tiền vệ rất khác so với các đồng đội ở Liverpool. Nhiệm vụ của các tiền vệ Liverpool trước đó là giành bóng tầm cao nhất có thể. Họ là ví dụ hoàn hảo cho nhận xét của Klopp rằng Gegenpressing là tiền vệ sáng tạo xuất sắc nhất trong bóng đá. Trong đó, Klopp là người tiên phong của trường phái Đức đã chuyển trọng tâm từ việc kiểm soát sang giành lại bóng.

Thiago đại diện sự thay đổi cho điều đó. Về mặt lý thuyết, anh là sự khác biệt với xu hướng chính trong lối chơi của đội. Điều này trái ngược với những gì Guardiola đã cố gắng làm trong mùa giải thứ 4 ở Barcelona khi ông cố gắng đưa lối chơi “juego de posición” mang tính cách mạng của mình lên một tầm cao mới.

Nhưng Thiago là một cầu thủ khác thường, một chân chuyền xuất sắc, thi đấu thông minh và sáng tạo. Anh sẽ giúp Liverpool có thể kiểm soát trận đấu tốt hơn mà không tốn nhiều năng lượng. Giờ đây họ có thể đưa việc chạy và “pressing đối thủ đến chết” đi vào quên lãng.

Và chắc chắn sẽ có những thay đổi khác đi kèm. Ví dụ, Trent Alexander-Arnold đã ít tham gia tấn công hơn trong hiệp 2 trong cuộc chạm trán Chelsea Chủ nhật tuần trước. Sau khi Thiago vào sân, hậu vệ người Anh chỉ thực hiện 1 quả tạt và số đường chuyền vào 1/3 sân cuối cùng của anh ít hơn 28% so với hiệp 1.

Điều này có thể chỉ tạm thời khi các cầu thủ ăn khớp nhau hơn và ngay cả khi không phải, nó không hẳn là điều xấu. Việc giảm khối lượng công việc của Alexander-Arnold giúp khả năng phòng ngự của Liverpool vững chắc hơn. Tất nhiên rõ ràng đây là 1 rủi ro khi “Lữ đoàn đỏ” hy sinh 1 vũ khí tấn công đáng tin cậy. Nhưng đó là bản chất của sự tiến hóa: trong quá trình phát triển chắc chắn có những điều phải đánh đổi.

Việc Thiago hòa nhập ra sao sẽ có câu trả lời trong thời gian tới. Nhưng hiện tại điều quan trọng nhất là Klopp đã có 1 điều chỉnh mang tính quyết định với lối chơi mà ông áp dụng cho Liverpool. 1 cầu thủ giỏi mới xuất hiện có khả năng phá vỡ đội hình đối thủ và ít nhất là giữ tinh thần đội bóng lâu hơn.